O MARCO de Vigo conmemora o 75º aniversario do pasamento de Castelao coa mostra "Castelao grafista" e unhas xornadas arredor da súa figura

9 de enero de 2025, 19:59

O MARCO, Museo de Arte Contemporánea de Vigo, comeza o 2025 centrando a súa atención no Ano Castelao, conmemorando o 75º aniversario do seu pasamento. A exposición "Castelao grafista", unha revisión do proxecto expositivo e editorial homónimo de 2017, reúne obras e documentación sobre o traballo gráfico do artista de Rianxo, poñendo o foco nas primeiras edicións dos seus libros, exemplos clave como a Revista Nós ou a serie Cousas da vida, e o seu compromiso político. A mostra servirá ademais como contexto para unhas xornadas coordinadas por Ramón Rozas, que buscarán facer balance da obra e o pensamento de Castelao, 75 anos despois da súa morte en xaneiro de 1950.

"Castelao grafista" é un proxecto que busca difundir a obra e o pensamento de Alfonso Daniel Rodríguez Castelao (Rianxo, 29 de xaneiro de 1886 – Bos Aires, 7 de xaneiro de 1950). Orixinouse cando a Real Academia Galega de Belas Artes (RAGBA) decidiu, por unanimidade, dedicar o Día das Artes Galegas de 2016 a Castelao. Miguel Fernández-Cid, académico e entón director da Fundación Gonzalo Torrente Ballester, propuxo unha revisión da súa obra plástica que destacaba a relación entre pintura e ilustración: inicialmente, Castelao trasladaba imaxes da primeira á segunda e, en 1945, ao pintar o seu testamento pictórico, levou a un lenzo de gran formato unha estampa de guerra realizada en 1937.

A exposición orixinal celebrouse na Real Academia de Belas Artes de San Fernando de Madrid en 2017, co patrocinio da Fundación Mapfre e a Fundación DAMM. Baixo o subtítulo "Pinturas, debuxos, estampas", a suxestión de Valeriano Bozal, destacaba a presenza de cadros de gran formato, debuxos e estampas. Coleccións de arte de ABANCA e Afundación, a Fundación Penzol, o Museo de Pontevedra, a Fundación Vicente Risco, os museos provinciais da Coruña e Lugo, e o Concello de Vigo foron as principais institucións que cederon fondos.

A mostra madrileña estivo acompañada dun catálogo coidadoso, con reproducións de alta calidade e textos de especialistas. Ante o interese de institucións de Barcelona, Valencia e Bilbao, entre outras cidades, creouse "Castelao grafista (facsímile)", con 150 facsímiles de obras da exposición: portadas das primeiras edicións dos libros de Castelao, unha selección de libros e revistas ilustrados por el, debuxos e deseños para a revista Nós, fotografías e máis dun centenar de debuxos da serie Cousas da vida. Os facsímiles, preparados a partir dos debuxos orixinais, reproducen non só a imaxe gráfica, senón tamén a caligrafía, as anotacións de publicación, os selos, o permiso previo e as condicións da censura. Optouse por limpar o papel da oxidación e as manchas, respectando as anotacións de época polo seu valor histórico.

"Castelao grafista (facsímile)" ten un carácter divulgador, dirixido inicialmente ás bibliotecas dos centros do Instituto Cervantes e dos centros culturais dependentes do Ministerio de Asuntos Exteriores. O proxecto —150 caixas que conteñen os 6 volumes das obras completas de Castelao, os facsímiles do álbum Nós, fotografías, catálogos, material de exposición e máis dun centenar de facsímiles de debuxos, portadas de libros e colaboracións en prensa— foi distribuído nestas bibliotecas. A propiedade dos envíos por parte dos centros receptores facilita o acceso á obra do artista.

Esta versión de "mostra portátil", producida por Turismo de Galicia e a Xunta de Galicia, conta co apoio de D. Javier Baltar como herdeiro dos dereitos de Castelao, da Editorial Galaxia como editora dos seus textos e coa autorización dos propietarios dos orixinais para os facsímiles. Tamén conta co respaldo do Instituto Cervantes, da Dirección de Relaciones Culturales y Científicas do Ministerio de Asuntos Exteriores e da Real Academia Galega de Belas Artes.

Nos últimos anos, grazas a Afundación Obra Social ABANCA, o proxecto mantén a súa vixencia, mostrándose primeiro nas súas sedes e actualmente itinerando por diferentes concellos dentro do programa Corrente Cultural. No MARCO, serve de diálogo documental para unhas xornadas que analizarán a obra e o pensamento de Castelao, con motivo do 75 aniversario do seu pasamento.

Xornadas arredor de Castelao