Segundo un informe da OCDE, seis de cada 10 traballadores están á marxe da legalidade no mundo; estándoo ata nove de cada dez nos países con ingresos máis baixos.
No caso de España os datos son máis esperanzadores, pois así como hai poucos anos a economía informal representaba entre o 20% e o 25% do Produto Interior Bruto, en 2019 segundo o FMI supoñía o 17,39 %. Ademais, despois da pandemia, situouse por baixo do 15% debido a que só as empresas e traballadores con documentación en regra podían beneficiarse das axudas públicas e os ERTE, e ao aumento do uso das tarxetas de crédito.
Isto afasta a España dos países da Unión Europea cunha taxa maior de economía mergullada, como Italia e Grecia; aínda que segue estando lonxe das de Países Baixos, Luxemburgo ou Austria, nas que son inferiores ao 10%.
A economía informal aumenta cando o ciclo económico é negativo por unha inflación alta, a falta de controis públicos e un desenvolvemento económico e social baixo. E, ademais de diminuír os ingresos do Estado, prexudica ás persoas que traballan sen contrato; pois adoitan estar mal pagadas e non poden acceder a todos os servizos de saúde, percibir parte do salario cando enferman nin xerar unha pensión.
A OCDE denuncia "o círculo vicioso da informalidade", sinalando que os nenos de pais con traballos informais teñen menos posibilidades de conseguir un traballo formal porque os seus pais dedican menos diñeiro e tempo á súa educación, e a súa transición da escola ao mundo laboral é máis difícil. Ademais, como estes traballadores teñen poucas oportunidades formativas, habería que darlles a posibilidade de recoñecerlles as habilidades que adquiriron nos empregos informais.
Tamén considera fundamental ampliar os subsidios que fomenten a súa incorporación ao mundo laboral contributivo, enfocándoos como "un investimento para o alivio da pobreza". Pero no caso das persoas que están en situación administrativa irregular, agás casos moi limitados, a lei non permite que poidan ser contratadas, polo que se realmente se quere reducir a economía informal é necesario darlles máis oportunidades.
Por iso, ademais de simplificar os procedementos de homologación de títulos, no ámbito da Unión Europea habería que explorar novas vías. Como por exemplo ampliar as posibilidades das persoas en situación administrativa irregular para que, cando dispuxesen das competencias requiridas, puideran acceder ao mercado de traballo; o cal melloraría as súas condicións de vida, aumentaría os ingresos públicos e permitiría cubrir os miles de postos de traballo que non se poden cubrir na actualidade. De facelo así, gañaríamos todos.