A Medalla Castelao é unha condecoración civil outorgada polo Goberno de Galicia. Proponse distinguir a obra artística, literaria, intelectual ou calquera outro tipo de obra dunha distinguida personalidade galega. Foi creada en 1984 con motivo da volta a Galicia dos restos de Castelao o 28 de xuño dese ano. O Decreto de creación da distinción, resalta “(...) a perfección, o simbolismo ou a transcendencia das obras é o reflexo dun traballo realizado conscientemente con dedicación e con fe na cultura, na historia e non ser dun pobo”.
Os recoñecidos supoñen unha nómina de mulleres e homes, de institucións e empresas, plural, comprometidos coa terra, no común exaltados no seu galeguismo, no amor á cultura, a canto representa este vello Finisterre. A Nai e Señora corresponde así os máis significados dos seus fillos, poida que non a todos, pero todos os escollidos merecentes de ser distinguidos, aínda na discrepancia. Teño a fortuna de ter coñecido, tratado e mesmo ser amigo persoal de moitos deles, polo mesmo, ben sei da ledicia e do estímulo engadido que o galardón ten suposto en moitos casos.
Corenta anos despois da súa creación, o presidente da Xunta, Alfonso Rueda, anunciou as persoas e entidades galardoadas en 2024, despois de que o Consello aprobase concederllas ao grupo Leilía, ao deportista Borja Golán, ao empresario Amancio López Seijas, á activista Maite Isla e á Asociación de Médicos Galegos (Asomega). A música tradicional, o deporte, a solidariedade, a medicina, no mundo empresarial e turístico, foron significados nunha escolla sempre difícil.
Son amigo persoal e admirador de Amancio López Seijas e da súa familia, da súa esposa, Ana Sanjurjo, e das súas fillas, Marina e Clara. Coñezo ou seu proxecto empresarial, “un dous maiores consorcios hostaleiros que hai na actualidade” -con 2.700 establecementos por todo ou mundo e máis de 5.000 traballadores- e “o especial compromiso” do creador do Foro da Toxa -marca comercial rexistrada, A Toxa, topónimo- con Galicia, con Chantada e con cada unha das localidades onde se sitúan os seus establecementos -na Comunidade emprega “preto de 700 persoas”-. Teñen rescatado lugares tan emblemáticos como o Gran Hotel da Toxa -ese transatlántico varado, buque insignia da industria da viaxe-, mosteiros, balnearios, promovido inversións no interior e na costa, contribuído a poñer en valor marcas xa tan emblemáticas como Ribeira Sacra, e fixeron da Comunidade Autónoma un lugar referencial do debate español, ibérico, europeo e latinoamericano.
Os López son, ademais, un exemplo do vínculo afectivo e efectivo que temos que seguir a defender coa emigración, tamén da empresa familiar, da que tantos bos exemplos ten dado Galicia, e mesmo da capacidade de superación dunha crise tan brutal como a que supuxo o COVID.
Dicía Castelao que “O verdadeiro heroísmo consiste en converter os soños en realidades e as ideas en feitos”, e tamén que a “a loita nobre e leal das ideas é o que asegura o progreso”. O político, escritor, pintor, e debuxante galego, un dous pais do nacionalismo, aseguraba que “a árbore é o símbolo do señorío espiritual de Galicia, é o engado dos ollos... dáno-la froita, pídelle a auga ó ceo, dáno-la sombra fresca no verán e a quentura garimosa non inverno, dáno-las trabes, o sobrado e as portas da casa... Na Nosa Terra danse as mellores árbores. O día que saibámo-lo que vale unha árbore, aquel día non teremos necesidade de emigrar”. Témolo que facer así, á sombra de fractales como os que supoñen, por exemplo, os “amancios”: Ortega, Amaro, Prada e López Seijas, non todos premiados. A carón de grupos como Leilía, de esforzados como Borja Golán, de activistas como Maite Isla e dos médicos de ASOMEGA, nacen os mellores exemplos para as novas xeracións de galegos, os que se teñen que facer bos e xenerosos por méritos, co seu compromiso coa terra e cos outros, coa liberdade e coa democracia, con respecto e recoñecemento aos demais.
Alberto Barciela
Xornalista