É home de palabras, por iso é seguro que sabe que en correcto senso é un perbelexeiro. Pola súa zona, alá por Xunqueira de Ambía, é algo así coma un que no para, inquedo. A súa biografía ten máis follas que o carballo do Padroso, ese monumento natural que “il” -así o di él como membro da ourensanía máis xenuína- ten convertido nun referente mitolóxico de vangarda, á altura do “irmanciño” de Otero Pedrayo.
Coa súa froumada vital, Bieito alcanza calesquer rincón da cultura galega, da memorística e da real. Demostrou ser un creador dotado dunha maxia correcta, quen de conxurar os extremos e as raíces, os de aquí cos dacolá, os quén cos niquitates - os pobres homes, os quidam, os don ninguén-, os biosbardos con seres máis tanxibles. Por ter estado no seminario e mesmo chegar a misar os poucos, sabe do divino e do humano, con coñecemento de causa, e é mestre, escribe e edita.
Cecais do único que non coñece é de política, ou si, pero ese é outro cantar de coro ou de taberna, mesmo un axubiar entre os pinos de Pondal. El só quería axudar a súa aldea, o seu recuncho, e logrouno facer pero lonxe do mundo máis desprestixiado. Bo para “il”, peor para os que entenderon, sen saber máis, que os petrucios gozan dunha autoridade sen actas nen escanos nin caralladas similares.
Bieito Ledo é un galego dos de antes, dos bos e xenerosos, de retranca, sabeduría milenaria, e correcto desacougo vital que non se ten rendido nin ante as treboadas nin na placidez das lanzas de sol, rutinarias e lentas, tras moitos anos de experiencia, que non da vellez. Segue a ser como un brote de carballo na touza, e exerce unha especie de señorío simbólico, asentado na súa firme personalidade, no seu convencemento e sinceridade, ingredientes que non sempre teñen remado ao seu favor, máis ben todo o contrarío. Mais tras abanearse permanece firme, atento no exercicio e o aproveitamento dunha lucidez capaz de alumear novos proxectos, guiar as novas xeracións e promover novos brotes dos que xa existe un bosque peculiar.
En Galicia cremos nas pedras, nas fontes, no mar, nas árbores, nas sombras, nas estrelas, na natureza. Falamos con eles porque cremos na maxia. Na terra Nai e Señora de Cabanillas, cremos si nos homes e nas mulleres, nos devanceiros e nos vangardistas, nos deeste mundo os no do outro, nos humildes, nos agricultores e nos mariñeiros, nas mariscadoras, e mesmo nos Amancio Ortega. Labramos o mar e aramos a terra, somos quen de parcelar o universo en pequenos mundos introspectivos e de aí pasamos ao canto poético global da fala máis fermosa. Nós falamos calando e non dicimos nada despois de parolar durante horas nas sobremesas interminables das festas, das casas e mesmo nos faladoiros dos velorios. Somos quen de aparentar ser ninguén, e o máis distraído é avogado. Nacemos onde queremos e xerminamos en calquera punto do mundo. A nosa semente é xenuína e cósmica. Neste Fisterra, Bieito Ledo é un máis de nós e con iso debería bastarlle, pero “il” é un soñador inconformista, capaz de facer realidade o imaxinado, incluso de facer no seu saber ir indo unha enciclopedia ou quen de resumir o mundo nunha única expresión.
Como ben dixo Manolo Rivas, “en Galicia vivimos 2,8 millóns de humanos, un millón de vacas, quinientos lobos, un oso ilocalizable e quinientos millóns de árbores. Só de manzáns hai setenta e sete variedades”. O sabio escritor coruñés, contable de xeografías e pareceres, esqueceuse de enumerar un Bieito Ledo, polo demais filósofo. Cun desta especie pódese mover o mundo, alomenos o noso. Os Premios da Crítica que el fundou recoñecerán canto digo, ben o saben Antón Pulido e Manuel Bragado, outros dous galegos excepcionais. Cada árbore da o seu froito, un home non cabe nun artigo e menos se é coma un carballo.
Alberto Barciela
Xornalista