Os muíños de auga existen dende os romanos, aínda que unha sociedade exclavista como esa, non os potenciaron moito. En España comezan a espallarse cos árabes, instalando as 'aceñas' nos grandes ríos, logo na Idade Media, os pequenos chamados bastardos, por non pertencer aos señores da igrexa.
“Camiño dos frades” igualmente coñecido “Camiño do Carro” ou mesmo aquel, por onde subían para transportar toxo, millo ou fariña, poden ollarse as impresionantes marcas que co paso do tempo, foron deixando as rodas robustas, formadas por tres pezas de madeira reforzadas de ferro. Cada 11 de novembro, transcorren polo empedrado camiño, os romeiros a pé cargando coo ofrendas e o santo das "espullas" ata a capela, a que se ergue un pouco máis acima de A Cereixeira, no chamado "Campo do Couto", a que estivo sempre vencellada a familia Acevedo de Fornelos, con dous cregos, Don Serafín y D. Lorenzo, os mesmos que atenderon aos feligreses noutrora de O Paradanta, ben sexa A Franqueira e A Lamosa.
Ao longo da historia moitos pintores trasladaron as telas a temática da molienda, mesmo Vicent Van Gogh, durante sus estadía en Neumen, entre 1883 e 1885, onde pintou Muíño de Agua en Gennep, un verdadeiro reto para o artista, tanto polo seu tamaño, como por haber sido plasmado a intemperie co frío de novembro de 1884. Francois Bouche, francés 1703-1770, pintou paisaxes con moitos muíños de auga; Jacob Van Ruisdail (1650 ), igoalmente trasladou as telas dúos.
Verónica Alcácer "La Niña Vero", Burgos; Orlanda Gómes, Madeira; Waldirene Silva,de Minas Gerais (Brasil); Amelia Palacios, Pontevedra; Marieta Quessada e Puri del Palacio, ambalasdúas de Vigo; Daniel Manfredi, Aranda de Duero, Burgos; Adolfo Álvarez Barthe, León; Antonio Abad, Tui; Xosé María Barreiro, Forcarei, residente en Santa María de Cela, Bueu;Camilo Camaño Xestido e Agustin Soaje Bastón, Cangas de Morrazo; Antonio Martínez "Cachi" A Guarda; Diego de Giraldez, de A Cañiza; Diana Cordero, Virginia Palacios e F. José Garcia Miraanda, de Vigo; AnaP Serres, Sevilla; Conchi Cuadrado, Nigrán; Ana Cancela, Meaño; Jorge Andres Serrano, A Coruña; Manuel Cerviño García, Bueu; Xulio Fontes, Quintela de Leirado, Orense; Miro Carballo, Vigo; Mauro Lomba, O Rosal; Alex Mendez, Cuba; Lucia Corrochano, Talavera de la Reina (Toledo) e Carlos Padin, Vigo, todos eles nomes significativos que se expresan coa paleta e neste caso construiron unha lenguaxe común a travás dos pinceles para situar no mapa artistico e cultural o entorno declarado Bien de Interés Cultural.
Igoalmente aportaron textos ,Mauro Lomba, Arquitecto; Avelino Muleiro García, Catedrático de Filosofía, Director do Instituto de Estudios Carballineses; Luis García Mañá, Escritor, Membro Correspondente da Real Academia Galega, Ex Jefe Superior de Policia de Galicia; Manuel Veiga Taboada, Escritor, Xornalista; Mercedes Vazquez Saavedra, (Sarria/Lugo) e a Etnógrafa, Escritora, Fotógrafa, Documentalista.
Coordina o proyecto, Manuel Estévez (O Rosal) o mesmo que puxera en marcha en 1995 o "Intercambio Luso-Galaico de Pintura en Caminha " (Portugal); Cuatro Escultores Galegos, Casa da Anta, Lanhelas- Caminha,Portugal; " Vide a degustalo con Arte" iniciado na Festa do Viño de O Rosal para logo recorrer diversos espazos e Salas polo país veciño, Torre da Cadeia Velha en Ponte de Lima e un recxorrido por toda a península desde o Museo do Viño de Peñafiel (Valladaolid) ata Valdearados (Burgos), pasando por Roa, Covarrubias e mesmo en Sober (Lugo) durante a Festa do Viño.
"Tres miradas al Románico olvidado", "I Encuentro de Pintura Ángel Badillo - Quincoces de Yuso, 2004 "; "Artespantallo" (Covelo-Pontevedra); "Retorno de los cuidadores de las Huertas", en diversas poblacions por onde pasa o Camiño de Invierno; "Telas al viento", na Antigua Fábrica de Papel de Lousado, Piñor de Cea (Ourense) e Fundación Angela Merayo, León; "Artestr@za", Antigua Fábrica de Papel de Lousado, Piñor de Cea, Funcacion Paco Lareo, A Solaina de Piloño e Cine Avenida de A Rua (Ourense); "Luz na Capela de Lousado" de Acisclo Manzano; Laura Rodríguez, Capela de Lousado e igoalmente, Xosé Poldras, mostra no mesmo santuario.
Perto de 50 pinturas pensadas para inauguar coincidindo coa Festa do Viño de O Rosal, no próximo mes de Xullo, no espazo de Exposicións do Concello de O Rosal.
