Os selfies de Laxeiro

Por primeira vez, reúnense nunha exposición a totalidade dos autorretratos de Laxeiro coñecidos ata a data. Dende os anos vinte ata finais dos anos oitenta un total de dezaoito pezas, realizadas en técnicas diversas que ilustran a evolución do artista e a interpretación da súa propia imaxe.

O PROXECTO

Os dezaoito autorretratos que, dende o venres, 31 de

xaneiro, se mostrarán na Fundación Laxeiro, compoñen, no seu conxunto, un

percorrido excepcional da evolución plástica do artista, mais tamén da

evolución do xénero do retrato ao longo do século pasado, ademais de supoñer

unha oportunidade única para comprobar de primeira man, as diferentes interpretacións

que o artista fixo de si mesmo, en diferentes técnicas como o lapis, o carbón,

a tinta e o óleo, a través de sesenta anos de traxectoria.

Comisariada por Carlos L. Bernárdez, o proxecto analiza a

evolución da autorrepresentación do artista e a representación do rostro humano

dende a época das vangardas ata o último terzo do século XX. A expresión Son

eu, escrita polo pintor nalgunhas das pezas expostas, serve de punto de

partida para afondar nesa interpretación do propio rostro e da identidade subxacente

que todo retrato leva implícita.

O proxecto é produto do traballo de investigación que a

Fundación Laxeiro leva a cabo dende hai vinte anos, cuxo resultado máis

salientable é a catalogación de preto de catrocentas referencias do autor, o

que facilita enormemente acometer proxectos como este.

O proxecto serviu tamén para achegar ao público obras que

nunca antes se expuxeran e tamén obras que se atopan en coleccións fóra de

Galicia.

A EXPOSICIÓN

Os dezaoito autorretratos son expostos nunha orixinal montaxe, dentro da

exposición permanente que durante todo o ano exhibe os fondos da Fundación

Laxeiro, formados por sesenta e cinco obras de todas as épocas do artista ás

que, recentemente se sumaron cinco pezas en depósito, procedentes de diversas

coleccións privadas.

A razón pola que a mostra se monta dentro da Colección permanente

é que esta alberga cinco das dezaoito pezas que compoñen o proxecto, o que

levou ao comisario, a propoñer esta solución expositiva, provocando así unha

sorte de xogo, por medio do que se convida ao público visitante a buscar e

atopar os dezaoito autorretratos que compoñen a exposición.

Máis alá da orixinalidade da montaxe, é de sobra coñecido o especial

talento que Laxeiro tiña para o retrato, un xénero ao que recorría cando quería

experimentar formas novas de pintar, polo que a exposición ten un interese

obxectivo que, máis alá do sentido lúdico da montaxe, ofrece unha oportunidade

única para apreciar a gran calidade de Laxeiro como debuxante e como pintor,

neste caso, no traballo do autorretrato.

Unha das liñas de argumentación comisarial, céntrase no camiño que este

xénero vai percorrendo ao longo do século XX e como o problema da

autorrepresentación vai mudando, dende unha primeira fase testemuñal e mesmo de

aprendizaxe, ata un estadio de conflictividade entre a pintura e a súa función

representativa, acentuado coa falta de fe no xénero humano, despois das dúas

guerras mundiais, unha problemática común na arte da época que, en Laxeiro,

coincide ademais co seu achegamento a postulados informalistas, a partir do

inicio da década dos anos cincuenta.

OBRAS POUCO DIFUNDIDAS

A exposición ten ademais o interese de achegar a Galicia obras como o Autorretrato

de 1948, da Colección BBVA, unha obra que ilustrou a primeira monografía

de Laxeiro, asinada por José Ruibal e editada por Cuadernos de Arte Gallego,

en 1951. Tamén se pode contemplar unha espléndida acuarela de 1930 que non

volvera ser exposta, dende a Gran Retrospectiva que lle dedicara o Centro

Galego de Arte Contemporánea de Santiago de Compostela e o Centro Cultural

Conde Duque de Madrid, en 1996.

Recupérase tamén, esta vez en forma de reprodución, porque a obra

orixinal está desaparecida, un autorretrato feito a tinta, de principios dos

anos trinta, publicado en El Pueblo Gallego en novembro de 1932, e

algunha obra inédita como un lapis sobre papel realizado na súa época de

soldado, cando fora destinado á Fronte de Asturias, onde trabou amizade co

poeta Celso Emilio Ferreiro.

O espléndido Autorretrato de 1934-35, realizado en óleo sobre cartón, no

período da súa estética granítica é outro dos atractivos da exposición.

Nel pódense apreciar todas as características do Movemento Renovador e

tamén a súa sintonía coas vangardas internacionais, en concreto cos movementos

de Retorno á Orde e a Nova Obxectividade.

Estas obras conviven por primeira vez con xoias pertencentes á Colección

permanente, como o seu Autorretrato sobre cartón de 1934, no que

Laxeiro se pinta case como un adolescente, ou o de 1936, un carbón sobre papel,

no que nos mira de esguello, evidenciando a indiscutible influencia de Rembrandt.

Tamén se pode ver o decisivo Autorretrato de 1952, co que, xa instalado

en Bos Aires, inaugura o seu período informalista.

A exposición, no seu conxunto, é unha inmellorable oportunidade para

achegarse á obra de Laxeiro nun xénero tan canónico como é o autorretrato

e profundar nas claves que fixeron del un dos artistas máis salientable da

pintura galega do século XX, cultivando técnicas e linguaxes dun xeito

transversal, dende unha actitude de permanente experimentación.