viernes. 29.03.2024

É un verdadeiro 

‘raiano’. Valenciano. Casado cunha galega da que ten 3 fillos e cinco

netos. É un erudito da culinaria e un bo experto en enoloxía. De feito vive do

seu almacén de viños e licores. No seu facebook anuncia este feito relevante:

Tinto Gin Premium ‘1º Gin Tinto do Mundo’. Cando fai falta, cociña e escribe

libros da gastronomía da súa Rexión, Alto Minho. Pero Diario Luso-Galaico entrevístao

pola súa condición de membro fundador da Confraría da Lampreia do rio Minho.

Asiste á presentación en Caminha de ‘Lampreia do rio Minho-prato de

excelencia’.

João Antonio

Guterres Pereira é como un río que se desborda, como o Miño no seu curso máis

baixo.

A recén comezada temporada da lamprea descríbea así:

“Despois das festas de Nadal, estamos case nun xaxún. Antes as persoas xantaron

moito, gastaron moitos cartos. A lamprea chega cun prezo un pouco por riba da

media... De momento hai pouco consumo... pero vai haber máis a partir de

febreiro. Agora para a próxima fin de semana hai restaurantes completos...”.

Guterres agarda que “este ano sexa un ano de moita

afluencia a consumir esta delicia na nosa rexión do Alto Minho”.

Como membro da Confraria da Lampreia do rio

Minho, este valenciano describe o papel desta como “dinamizadora” do consumo deste

ciclóstomo.

E inmediatamente apunta o desafío: que os novos tamén

consuman este peixe. “É un problema. Os mozos son pouco afeccionados a consumir

a lamprea tal como se presenta”. 

“Antigamente había máis fartura de lamprea porque en

todas as casas había un pescador na nosa rexión. Sempre se comía lamprea. A nós

educáronnos en comer este peixe unha vez á semana, cando había lamprea en casa.

Hoxe non é así. Hoxe vaise ós restaurantes”.

Guterres expón a preocupación/desafío na Confraría por

conseguir que nos restaurantes se elaboren novos pratos con lamprea. Deste

xeito pódese educar o padal dos novos consumidores, os mozos.

A Confraría impulsou o consumo de pizzas de lamprea.

“Inventou un friame de lamprea” para facer brochetas.

Guterres vibra cando conta como, o ano pasado, unha

pizzería da Región levou a pizza de lamprea a Italia ao Campionato do Mundo.

Xusto unha pizza de lamprea conseguiu o terceiro posto do concurso. “É un feito

relevante”, subliña Guterres.

Por iso a Confraría sempre está atenta ao gusto dos mozos

no consumo dun determinado produto. E hai experiencias, como unha empanadiña

que se fai no Alentejo de galiña, que  se

imitou rechea de lamprea.

En xeral, João Antonio

Guterres xeneraliza este comportamento a outros produtos que os xoves rexeitan,

como xantar polos criados na casa. “E non saben o que perden”, di el.

PRATOS ÉTNICOS

Como ‘activista gastronómico’, Guterres está a recoller o

que el chama Pratos Étnicos. “Aqueles que nunca chegan á mesa dos

restaurantes”, define. A idea é facer unha publicación. E apunta como algúns

membros da Confraría dan formación a restauradores de como facer eses pratos.

“O ano pasado estivemos en Madeira, logo en Aveiro...”.

Consiste en aplicar outras técnicas de cociña, como por exemplo a masa follada

para acompañala con lamprea. Ou tamén fala das tradicionais filloas de sangue

de porco que enroladas levan lamprea. “Buscamos novas formas e estamos abertos

a novas experiencias”.

El como cociñeiro ten o orgullo de conseguir que aqueles

que nunca comeron lamprea a coman e acabe gustándolles. Relata, así, como o ano

pasado foi cociñar lamprea a Paredes de Coura para un grupo duns vinte tantos

médicos dos cales catro non gustaban da lamprea. Ao final, estes comeron as

oito elaboracións igual cós outros. E conclúe: “Endexamais comeran lamprea... cunha

boa preparación”.

A Confraría da Lampreia do rio Minho reúne na vindeira

semana a súa directiva para organizar o solemnísimo Capítulo Xeral, así como

outras actividades desta tempada.

A Guterres entristéceo que, aínda formando parte

dela,  desde a fundación, os seis municipios

lusos e os sete do lado español á beira do Miño, estes últimos déronlle as

costas desde o principio a esta organización. É certo que a confraría ten algúns

membros galegos, como a directora de Turismo de Galicia, Nava Castro, o ex

xerente do Xacobeo, Rafael Sánchez Bargiela, así como o director de DL-G,

Roberto Ledo, pero a participación dos municipios galegos (Arbo, As Neves,

Salvaterra, Tui, A Guarda.....) ata agora é inexistente.

PESCADORES

Os pescadores lusos están motivados, “pero máis os de Caminha”, di, porque sempre tiveron máis dedicación. A lamprea sempre foi un recurso extra, Miño arriba. A xente tiña a súa profesión e logo completaban a economía familiar coa pesca da lamprea, o meixón, ou zamborca (sábalo). “Isto axudou moito ao orzamento familiar”, cando a muller quedaba na casa... “No orzamento pesaba o diñeiro que viña do río”, explica.

GASTRONOMÍA RAIANA

Outro proxecto deste home da culinaria e a enoloxía é un

libro sobre o que el deu en chamar “gastronomía raiana da miña rexión”.

Leva 40 anos recollendo receitas de pratos

galegos/portugueses entre “os que non hai moita diferenza”, explica, e fanse do

mesmo xeito.

Sinala, por exemplo, unha voda de hai 20 anos atrás. En

Portugal o menú era galiña, pescada á romana, cocido e cabrito ao forno. “En

Galicia case, máis ou menos, era a mesma cousa”,

Neste asombroso intercambio cultural-gastronómico, João António Guterres saca a figura daquelas señoras que trasladaban cousas dunha beira a outra do Miño, as ‘trapiçeiras’. Levaban café e ovos e traían peixe, marisco... Guterres lembra como con 10 anos coñeceu por vez primeira os camaróns que traían da praza de Abastos de Tui.

E conclúe: “Así se desenvolveu un receitario culinario de

produtos aos que nós non tiñamos acceso”. E viceversa.

2020

Neste ano João António

Guterres Pereira quere que haxa unha unión, achegamento e compartir valores

entre Norte de Portugal e Galicia. “Eu teño máis que ver cun galego da raia que

cun algarvio ou alentejano. Case entendo mellor a un galego que a un do

Algarve”, sentencia.

E remata: “Eu pediría que houbese unha proximidade.

Independentemente de Madrid e Santiago e os políticos, entre os nosos

concellos, que compartisen experiencias... e estes eventos gastronómicos”.

João António é un

entusiasta. Antes desta entrevista, tocoulle facer o seu discurso no momento

máis difícil, cando a degustación estaba avanzada. Pero como un bo pregoeiro

non lle importou continuar falando, aínda que algúns facían o propio e non o escoitaban.

A gastronomía e a enoloxía unen.


João Antonio Guterres , confrade: “Antigamente había máis fartura de lamprea porque en...